Ενδεικτικό σχεδιάγραμμα έρευνας- Κοινωνική Ψυχολογία

Επιζήτηση εγγύτητας στη στενή διαπροσωπική σχέση- Κορδούτης (σ. 139, από Κοινωνική νόηση, σκέψη και συμπεριφορά)

Ä  Αγωγή υγείας: αυτοπροστασία της υγείας, HIV, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, αμβλώσεις

Ä  Για πρόληψη απαιτείται χρήση προφυλακτικού μέσω εκστρατειών πρόληψης

Ä  Υπάρχει μεγάλο ποσοστό ασυνέπειας στη χρήση προφυλακτικού

Ä  Σημαντικό ρόλο παίζει η στενή διαπροσωπική επαφή

Ä  Στόχος έρευνας: Αν το ύφος σύναψης δεσμού συνδέεται με τη χρήση προφυλακτικού

Ä  Προηγούμενες έρευνες:

ÄΦύλο: οι γυναίκες πιο μειωμένη και ασυνεπή χρήση λόγω τρόπου πρόσληψης σχέσης και λόγω κοινωνικών κανόνων για συμπεριφορά με βάση το φύλο

ÄΗλικία: οι μεγαλύτεροι χρησιμοποιούν λιγότερο το προφυλακτικό λόγω περισσότερων μακροχρόνιων σχέσεων

ÄΝεαρότερη ηλικία έναρξης σεξουαλικής ζωής: μικρότερη χρήση λόγω περισσότερων ευκαιριών για σεξουαλικές σχέσεις και μειωμένη αίσθηση κινδύνου

ÄΧρήση προφυλακτικού στην πρώτη σεξουαλική επαφή της ζωής του ατόμου: δομεί τη σεξουαλική συμπεριφορά

Ä  Χρήση προφυλακτικού και ύφος σύναψης δεσμού:

Ä  Θεωρία Bowlby- δεσμός με το πρώτο πρόσωπο φροντίδας του βρέφους

Ä  Τρόποι και στρατηγικές που οι ενήλικοι συνάπτουν, διατηρούν και προσαρμόζονται στις ερωτικές σχέσεις, ανάλογα με το δεσμό που είχαν με το πρώτο πρόσωπο φροντίδας ως βρέφη

Ä  Ασφάλεια: χαμηλό άγχος, υψηλή επιζήτηση εγγύτητας

Ä  Φοβικότητα: υψηλό άγχος, χαμηλή επιζήτηση εγγύτητας

Ä  Υπερεμπλοκή: υψηλό άγχος, υψηλή επιζήτηση εγγύτητας

Ä  Απορριπτικότητα: χαμηλό άγχος, χαμηλή επιζήτηση εγγύτητας

Ä  Αγχώδες/ υπερεμπλεκόμενο άτομο- χαμηλότερη χρήση προφυλακτικού (φόβος απόρριψης, κλονισμός σχέσης)

Ä  Υψηλό άγχος: ριψοκίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές. Η χρήση έρχεται σε σύγκρουση με ανάγκη για αυξημένη ψυχολογική εγγύτητα.

Ä  Υψηλή αποφυγή: μεγαλύτερη χρήση προφυλακτικού- συμβολική διατήρηση της ψυχολογικής απόστασης.

Ä  Ασφαλείς: μικρότερη χρήση προφυλακτικού- όχι κίνητρο αποστασιοποίησης- ανάγκη εγγύτητας

Ä  Έρευνα: φοιτητές, χρήση προφυλακτικού τους τελευταίους 12 μήνες

Ä  Ανεξάρτητες μεταβλητές: ύφος δεσμού, χρήση στην πρώτη επαφή

Ä  Εξαρτημένη μεταβλητή: χρήση προφυλακτικού τον τελευταίο χρόνο

Ä  Αποτελέσματα:

Ä  44% συνεπής χρήση

Ä  2,4% καμία χρήση

Ä  Αύξηση της χρήσης σε σύγκριση με τη βιβλιογραφία

Ä  54% ασυνεπής χρήση: διαχρονικά υψηλό ποσοστό

Ä  Ταύτιση προφύλαξης με αντισύλληψη

Ä  Χρήση στην πρώτη επαφή της ζωής: ισχυρός προβλεπτικός παράγοντας

Ä  Υπερεμπλεκόμενοι και ασφαλείς:- λιγότερη χρήση

Ä  Ο υπερεμπλεκόμενος λόγω άγχους και ανάγκης εγγύτητας

Ä  Ο ασφαλής γιατί θεωρεί ότι η χρήση είναι ασύμβατη με την εγγύτητα

Ä  Και στους δύο ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο παίζει η θετική πρόσληψη του άλλου

Ä  Συμπέρασμα: ανάγκη για πιο συστηματική εφαρμογή προγραμμάτων αγωγής υγείας στην Ελλάδα και κυρίως προγραμμάτων αγωγής σεξουαλικής υγείας 

Ενδεικτικές σημειώσεις Κοινωνικής Ψυχολογίας (Ι)

Συγκριτικός πίνακας για την κοινωνική σκέψη, που αντιστοιχεί στην Ευρωπαϊκή Κοινωνική Ψυχολογία και για την κοινωνική νόηση, που αντιστοιχεί στην Αμερικάνικη Κοινωνική Ψυχολογία

Κοινωνική Νόηση	Κοινωνική Σκέψη
ΗΠΑ- επιρροές από πρόσφυγες Ευρωπαίους Ψυχολόγους ( Lewin, Heider, Asch) και μαθητές τους (Festinger)	Ευρώπη- Moscovici
Θεωρία Ισορροπίας (Heider) Θεωρία γνωστικής ασυμφωνίας (Festinger) Τάση του ατόμου για γνωστική ισορροπία και συνεκτικότητα- το ον είναι συνεπές και εκλογικευτικό.	Θεωρία Κοινωνικών Αναπαραστάσεων Το κοινωνικό υποκείμενο έχει ενεργητικό ρόλο στα κοινωνιοψυχλογικά δρώμενα. Διάρθρωση ατομικού και συλλογικού. Η κοινωνική υπόσταση συμμετέχει στη διαμόρφωση της ατομικής και συλλογικής ταυτότητας.
Επιδράσεις από Γνωστική Κοινωνική Ψυχολογία
Συγκεχυμένη αντίληψη του κοινωνικού και συλλογικού, καθώς και σύγχυση για τη θέση του ατόμου	Διάκριση κοινωνικού- συλλογικού. Έμφαση στον κοινωνικό χαρακτήρα.
Συλλογική σκέψη και συμπεριφορά--- στρεβλώσεις και γνωστικά σφάλματα	Κοινωνική σκέψη: δεν είναι στρεβλή ή απόρροια γνωστικών εσφαλμένων ενδοατομικών διεργασιών. Είναι διαφορετική από την ατομική σκέψη.
Είχε προβληματικό χαρακτήρα	Συνδέεται με τις κοινωνικές αναπαραστάσεις: τρόπος ερμηνείας της πραγματικότητας

Ενδεικτική βιβλιογραφία

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

1. Baron R., Branscomde N., Byrne D. (2012). Κοινωνική Ψυχολογία. Αθήνα: Παρίκος

2. Hewstone, M. & Stroebe, W. (2007). Εισαγωγή στην Κοινωνική Ψυχολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση

3. Hogg, M.A. & Vaughan, G.M. (2010). Κοινωνική Ψυχολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg

4. Lippa, R. (2003). Κοινωνική Ψυχολογία. Αθήνα: Παρίκος

5. Martin, R., & Hewstone, M. (2001). Μειονοτική επιρροή και καινοτομία. Αθήνα: Πεδίο

6. Mαντόγλου, Ά. (2010). Κοινωνική μνήμη, κοινωνική λήθη, έκδηλες και λανθάνουσες μορφές κοινωνικής σκέψης. Αθήνα: Πεδίο

7. Γαρδικιώτης, Α. (2008). Κοινωνική επιρροή, επισκόπηση και αξιολόγηση της έρευνας και των θεωριών. Αθήνα: Gutenberg

8. Κοκκινάκη, Φ. (2005). Κοινωνική Ψυχολογία: εισαγωγή στη μελέτη της κοινωνικής συμπεριφοράς. Αθήνα: Εκδόσεις Τυπωθήτω

9. Κορδούτης, Π. & Παυλόπουλος, Β. (2011). Πεδία έρευνας στην Κοινωνική Ψυχολογία, πολιτισμός, μετανάστευση, οργανισμοί, υγεία-πρόληψη, στενές διαπροσωπικές σχέσεις. Αθήνα: Διάδραση

10. Παπαστάμου, Στ (2008). Εισαγωγή στην Κοινωνική ψυχολογία. Τόμος Β’: Η Παράδοση. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο

11. Παπαστάμου, Στ. (2008). Εισαγωγή στην Κοινωνική ψυχολογία. Τόμος Α’: Επιστημολογικοί προβληματισμοί και μεθοδολογικές κατευθύνσεις. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο

12. Παπαστάμου, Στ., Προδρομίτη, Γ., & Παυλόπουλου (2010). Κοινωνική σκέψη, νόηση και συμπεριφορά: 29 Έλληνες κοινωνικοί ψυχολόγοι ανακρίνουν την επιστήμη τους. Αθήνα: Πεδίο

13. Χρυσοχόου, Ξ. (2011). Πολυπολιτισμική πραγματικότητα: οι κοινωνιοψυχολογικοί προσδιορισμοί της πολιτισμικής πολλαπλότητας. Αθήνα: Πεδίο

14. Μαντόγλου, Α., Μελέτη, Κ., 2013 Επιστημονικός Λόγος περί κοινωνικών αναπαραστάσεων και ιδεολογιών. Αθήνα: Παπαζήση

ΚΛΙΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

1. L. Heiden & M. Hersen (2011) Εισαγωγή στην κλινική ψυχολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο.

2. P. Bennett (2010) Κλινική ψυχολογία και ψυχοπαθολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο.

3. Γ. Ποταμιάνος & Φ. Αναγνωστόπουλος (Επιμ.) (2012) Προσωπικότητα: Θεωρίες, κλινική πρακτική & έρευνα (2η βελτ. έκδοση). Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.

4. Ρ. Mέλλον (2013) Ψυχολογία της συμπεριφοράς (3η έκδοση). Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο.

5. Ρ. Μέλλον (2010) Κλινική ψυχομετρία. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο.

6. Γ.Ποταμιάνος & Φ.Αναγνωστόπουλος (Επιμ.) (2011) Κλινική ψυχολογία στην πράξη: Όψεις της Ελληνικής πραγματικότητας. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ

1. Grawitz, M.(2006). Μέθοδοι των κοινωνικών επιστημών, Τόμος Α & Β (Επιμ. Γ. Κατερέλος). Αθήνα: Εκδόσεις Οδυσσέας.

2. Robson C. (2007), H έρευνα του πραγματικού κόσμου, Αθήνα: εκδ. Gutenberg (Μιχαλοπούλου Κ. επιμ.)

3. Babbie E. (2011), Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα, Αθήνα: εκδ. Κριτική (Ζαφειρόπουλος Κ. επιμ.)

4. Σταλίκας, Α., Ρούσση, Π., &Τριλίβα, Σ. (2012). Τα Ψυχομετρικά εργαλεία στην Ελλάδα. Αθήνα: Πεδίο.

5. Christensen, L.B. (2007). H πειραματική μέθοδος στην επιστημονική έρευνα. (Επιμ. Μ. Ντάβου). Αθήνα: Παπαζήση.

6. Σταλίκας, Α. (2011). Μέθοδοι Έρευνας στην Κλινική Ψυχολογία. Αθήνα: Τόπος

7. Hock, R. (2009). 40 μελέτες που άλλαξαν την ψυχολογία. Αθήνα: Τόπος.

Ύλη εξετάσεων

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

1. Ιστορική και επιστημολογική προσέγγιση της Κοινωνικής Ψυχολογίας

·        Βασικοί θεωρητικοί στην κοινωνική ψυχολογία

·        Αμερικάνικη και Ευρωπαϊκή κοινωνική ψυχολογία

·        Κοινωνική επιρροή και κοινωνικές αναπαραστάσεις

·        Κοινωνική νόηση και κοινωνική σκέψη

·        Τα τέσσερα επίπεδα ανάλυσης

·        Μεθοδολογικά ζητήματα

2. Κλασσικές θεωρίες της κοινωνικής ψυχολογίας:

·        Θεωρία ισορροπίας

·        Θεωρία κοινωνικής σύγκρισης

·        Θεωρία γνωστικής ασυμφωνίας

·        Θεωρία ψυχολογικής αναδραστικότητας

·        Θεωρία κοινωνικής απόδοσης

3. Κοινωνική νόηση, κοινωνική σκέψη, κοινωνικές αναπαραστάσεις, κοινωνική μνήμη, ιδεολογία

·        Κοινωνική νόηση και κοινωνική σκέψη

·        Κοινωνικές αναπαραστάσεις

·        Κοινωνική μνήμη και κοινωνική λήθη

·        Κοινωνική ψυχολογία και ιδεολογία

4. Εαυτός και ταυτότητα

·        Η έννοια του εαυτού

·        Ανάπτυξη εαυτού και ταυτότητας

·        Αυτεπίγνωση

·        Τύποι εαυτού και ταυτότητες

·        Θεωρία κοινωνικής ταυτότητας

·        Κίνητρα του εαυτού- αυτοεκτίμηση- διαχείριση εντυπώσεων

5. Στάσεις, πειθώ και αλλαγή στάσεων

·        Καθορισμός των στάσεων

·        Λειτουργίες των στάσεων

·        Η αλλαγή των στάσεων

·        Στάσεις και συμπεριφορά

·        Η συμβολή της πειθούς

·        Ενδοτικότητα

·        Ανακολουθία στάσεων- συμπεριφοράς. Γνωστική ασυμφωνία

6. Κοινωνική επιρροή

·        Συμμόρφωση

·        Μειονοτική επιρροή

·        Ενδοτικότητα

·        Υπακοή στην εξουσία

7. Κοινωνικά στερεότυπα, προκατάληψη, διακρίσεις, διομαδική συμπεριφορά και διομαδικές σχέσεις

·        Προκατάληψη, στερεότυπα και διακρίσεις

·        Αίτια της προκατάληψης και της διομαδικής σύγκρουσης

·        Βελτίωση των διομαδικών σχέσεων

·        Χαρακτηριστικά της διομαδικής συμπεριφοράς

·        Σχετική αποστέρηση, ρεαλιστική σύγκρουση, κοινωνική ταυτότητα

8. Διαπροσωπική έλξη και διαπροσωπικές σχέσεις

·        Φυσική εγγύτητα και ομοιότητα- συμφωνία απόψεων

·        Θεωρίες για την έλξη

·        Προσκόλληση

·        Στενές διαπροσωπικές σχέσεις

·        Φιλικές σχέσεις

·        Ερωτική έλξη και ερωτικές σχέσεις

9. Εφαρμογές της Κοινωνικής Ψυχολογίας στο χώρο του πολιτισμού, της μετανάστευσης, της εκπαίδευσης, της υγείας, της οικονομίας, των οργανισμών και της πολιτικής

ΚΛΙΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

1. Θεωρητικά μοντέλα στην Κλινική Ψυχολογία

2. Αξιολόγηση των νοητικών ικανοτήτων, της συμπεριφοράς και της προσωπικότητας στην κλινική ψυχολογία

3. Η συνέντευξη στην κλινική ψυχολογία

4. Ψυχομετρική αξιοπιστία και εγκυρότητα

5. Θεωρίες προσωπικότητας και κλινική πρακτική: Ψυχαναλυτική προσέγγιση, Συμπεριφοριστική προσέγγιση, Γνωσιακή προσέγγιση, Προσωποκεντρική προσέγγιση

6. Προκαλούμενη συμπεριφορά στην κλινική πρακτική

7. Συντελεστική συμπεριφορά στην κλινική πρακτική

8. Ο κλινικός ψυχολόγος στα πλαίσια του γενικού νοσοκομείου, του ψυχιατρικού νοσοκομείου, των κέντρων απεξάρτησης από ουσίες, των κοινοτικών κέντρων ψυχικής υγείας, των καταστημάτων κράτησης.

9. Ψυχοπαθολογία

Μέθοδοι Έρευνας

1. Δημιουργία ερευνητικών υποθέσεων και ερωτημάτων

2. Σύσταση Ερευνητικής ομάδας

3. Κατηγορίες μεταβλητών, λειτουργικός ορισμός, ζητήματα μέτρησης, ερευνητικά πλαίσια

4. Διαφορετικά είδη αξιοπιστίας και εγκυρότητας

5. Η παρατήρηση: η συμμετοχική παρατήρηση, η άμεση παρατήρηση, η συνέντευξη, το ερωτηματολόγιο.

6. Ο πειραματισμός: πειραματική μέθοδος, πειραματικοί σχεδιασμοί (μεταξύ ομάδων, εντός ομάδας), οιονεί πειράματα, παραγοντικοί σχεδιασμοί, χρονολογική σειρά, επαναλαμβανόμενες μετρήσεις.

7. Ζητήματα δειγματοληψίας

8. Φιλοσοφικές βάσεις της ερευνητικής διαδικασίας (ιδεαλισμός, ρεαλισμός, κτλ).

9. Φιλοσοφικά μοντέλα και μέθοδοι έρευνας (εμπειρισμός, δομισμός κτλ).

10. Ποιοτικοί ερευνητικοί σχεδιασμοί (συνέντευξη, ποιοτικά μοντέλα ανάλυσης κτλ)

11. Σύσταση ομάδων ελέγχου.

12. Ανάλυση περίπτωσης.

13. Ζητήματα δεοντολογίας.