Απαντήσεις για Κατατακτήριες Εξετάσεις Ψυχολογίας Παντείου 2024

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΗ:

Οι απαντήσεις είναι ενδεικτικές με βάση τα σχετικά σημεία των βιβλίων της ύλης και όχι το τι ακριβώς θα έγραφε ο κάθε υποψήφιος κατά τη διάρκεια των εξετάσεων.

 

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

 

Επικέντρωση:

α) Πώς ορίζεται;

β) Ποιες είναι οι μορφές επικέντρωσης;

γ) Πως συνδέεται με την ταυτότητα;

 

ΒΙΒΛΙΟ: Μαντόγλου- Επιστημονικός λόγος περί κοινωνικών αναπαραστάσεων και ιδεολογιών, σελ. 60-63, 75

 

α)

Επικέντρωση: το αντικείμενο της αναπαράστασης ενσωματώνεται στο αξιακό σύστημα του υποκειμένου. Η επικέντρωση καθορίζει τη μορφοποίηση μιας αναπαράστασης και καθιστά τον εικονικό πυρήνα που δημιουργείται μέσω της αντικειμενοποίησης αποτελεσματικό. Αυτό γίνεται μέσω της σύγκρισης των νέων πληροφοριών με τις ήδη υπάρχουσες, με τις οικείες και λειτουργικές κατηγορίες που διαθέτει το υποκείμενο και οι οποίες είναι καταγεγραμμένες στη μνήμη. Το νέο αντικείμενο θα βρεθεί να ανήκει σε μια ήδη υπάρχουσα κατηγορία με αντίτιμο μερικές απαραίτητες προσαρμογές. Μέσω της επικέντρωσης, το κοινωνικό υποκείμενο μεταμορφώνει το κοινωνικό αντικείμενο σε ένα χρηστικό εργαλείο. Το εξημερώνει, το ενσωματώνει και το συνδέει με γνωστές διατυπώσεις, στην ουσία το επαναδιατυπώνει. Το αντικείμενο συνδέεται με γνωστές μορφές και αναθεωρείται μέσα από αυτές. Μέσω της διαδικασίας της επικέντρωσης, οι έννοιες της επιστήμης προσαρμόζονται στις ήδη υπάρχουσες κοινωνικές αναπαραστάσεις των ατόμων, τις οποίες αναδομούν και τους προσδίδουν ένα νέο νόημα και νέους σημαίνοντες δεσμούς, υπακούοντας στις τρέχουσες ανάγκες και στα επίκαιρα ενδιαφέροντα της ομάδας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον καθορισμό νέων τρόπων συμπεριφοράς.

 

β)

Η επικέντρωση δείχνει τον τρόπο με τον οποίο το καινούργιο αντικείμενο θα τοποθετηθεί στο προϋπάρχον σύστημα σκέψης του ατόμου και συντελείται μέσω δύο διαδικασιών: της αφομοίωσης και της ένταξης του νέου στο οικείο.

Αφομοίωση: συνδέουμε το καινούργιο με ήδη γνωστά πράγματα και με γνώριμες κατηγορίες. Το απόμακρο γίνεται οικείο και εγγράφεται σε ένα προκατασκευασμένο εννοιολογικό σύστημα ιδεών, κανόνων και μοντέλων σκέψης.

Το οικείο και το νέο: Η ενσωμάτωση του αντικειμένου σε ένα προϋπάρχουν σύστημα αξιών και κανόνων δεν ολοκληρώνεται χωρίς αντιστάσεις. Συχνά το νέο έρχεται να διαταράξει το υπάρχον σύστημα. Η σχέση μεταξύ του παλιού και του νέου οδηγεί στη δημιουργία ενός καινοτομικού προϊόντος, που οφείλεται στην εμφάνιση ενός άγνωστου αντικειμένου που επιβάλλεται, εγκαθιδρύεται και μονιμοποιείται. Η ενσωμάτωση της καινοτομίας θα οδηγήσει σε μεταστροφές αντιλήψεων και σε καινούργιες ενοράσεις, ανασκευάζοντας το παλιό πλαίσιο σκέψης, έτσι ώστε να επιτραπεί η τοποθέτηση του αντικειμένου σε ένα οικείο και σύνηθες κλίμα. Συνεπάγεται ότι η αναπαράσταση είναι ταυτόχρονα καινοτόμα και σταθερή, ευλύγιστη και άκαμπτη. 

 

γ)

Λειτουργία ταυτότητας: οι κοινωνικές αναπαραστάσεις ορίζουν την ταυτότητα των κοινωνικών υποκειμένων και επιτρέπουν τη συνοχή και τη διαφύλαξη της ιδιαιτερότητάς της. Ως συλλογικό προϊόν επιτρέπουν τον ορισμό της ομάδας που τις παρήγαγε και τις καθιστά διακριτές σε σχέση με άλλες ομάδες. Μέσω της κοινωνικής σύγκρισης, που παρεμβαίνει στις διομαδικές σχέσεις, οι κοινωνικές αναπαραστάσεις συμμετέχουν στη διαδικασία κατηγοριοποίησης και κοινωνικής απόδοσης, διασφαλίζοντας μια θετική αυτό-εικόνα, καθώς και μια θετική ταυτότητα της ενδοομάδας.

 

 

ΚΛΙΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

 

α) Να περιγράψετε το επιστημονικό παράδειγμα της «προδιάθεσης- στρες» (ορισμός, παραδείγματα παραγόντων προδιάθεσης και στρεσογόνου επίδρασης) και τη συμβολή του συγκεκριμένου μοντέλου στην κατανόηση της ψυχοπαθολογίας.

β) Σε κείμενο 20 περίπου γραμμών να αναπτύξετε τα 4 στυλ ζωής, κατά τον Άντλερ, και να τα συνδέσετε με την υστέρηση κοινωνικού ενδιαφέροντος

 

α)

ΒΙΒΛΙΟ: Kring et al. (Ψυχοπαθολογία), σελ. 103.

 

Μοντέλο προδιάθεση- στρες

Το μοντέλο προδιάθεση- στρες είναι ένα συνθετικό παράδειγμα, που αποδίδει την ψυχοπαθολογία σε νευροβιολογικούς, ψυχολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Αρχικά, χρησιμοποιήθηκε για να ερμηνεύσει τις πολλαπλές αιτίες της σχιζοφρένειας. Σήμερα πλέον χρησιμοποιείται για να ερμηνεύσει τις περισσότερες από τις διαταραχές και επικεντρώνεται στην αλληλεπίδραση ανάμεσα σε μια προϋπάρχουσα τάση του ατόμου για την ασθένεια, την προδιάθεση, και στις δυσκολίες που σχετίζονται με το περιβάλλον ή τη ζωή, το στρες. Πρόκειται δηλαδή για έναν συνδυασμό που περιλαμβάνει την προδιάθεση του ατόμου (έμφυτη τάση του ατόμου για εκδήλωση μιας ασθένειας ή σύνολο χαρακτηριστικών του ατόμου, που αυξάνει τις πιθανότητες να εμφανίσει το άτομο μια διαταραχή) και το στρες που υπάρχει μέσα στο περιβάλλον όπου ζει το άτομο.

Όσο πιο μικρή είναι η βιολογική ευαλωτότητα του ατόμου για μια διαταραχή, τόσο μεγαλύτερο είναι το στρες που απαιτείται για την πρόκληση της διαταραχής. Όσο υψηλότερη είναι η βιολογική ευαλωτότητα, τόσο λιγότερο στρες απαιτείται για την εμφάνιση της διαταραχής.

Η προδιάθεση για τις περισσότερες διαταραχές έχει κληρονομικό χαρακτήρα. Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις η φύση των γενετικών παραγόντων προδιάθεσης είναι άγνωστη, η γενετική προδιάθεση αποτελεί βασικό συστατικό πολλών διαταραχών. Άλλοι νευροβιολογικοί παράγοντες προδιάθεσης περιλαμβάνουν την ανεπάρκεια οξυγόνου κατά τη γέννηση, τη φτωχή διατροφή, το κάπνισμα ή κάποια ιογενή λοίμωξη της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να οδηγήσουν σε αλλαγές στον εγκέφαλο, που προδιαθέτουν την εμφάνιση ψυχοπαθολογίας.

Οι ψυχολογικοί παράγοντες προδιάθεσης μπορεί να προκύψουν από διάφορα αίτια, όπως τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, οι εμπειρίες της παιδικής ηλικίας (απελπισία, λόγω υπερβολικά επικριτικών γονέων), η σεξουαλική ή σωματική κακοποίηση κατά την παιδική ηλικία. Οι κοινωνικοπολιτισμικές επιδράσεις επίσης μπορούν να προδιαθέτουν στην εμφάνιση διαταραχών. Για παράδειγμα, τα πολιτισμικά πρότυπα δίνουν έμφαση στο τι είναι όμορφο επηρεάζοντας τα άτομα και δημιουργώντας φόβο μήπως παχύνουν, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν την προδιάθεση για διαταραχές στην πρόσληψη τροφής.

Η κάθε διαταραχή δίνει έμφαση σε συγκεκριμένο σύνολο παραγόντων. Για αυτό, η γενετική προδιάθεση παίζει σημαντικό ρόλο στη ΔΕΠ-Υ, ενώ οι γνωστικοί παράγοντες προδιάθεσης παίζουν πιο σημαντικό ρόλο στις αγχώδεις διαταραχές και στην κατάθλιψη.

Σύμφωνα με το μοντέλο προδιάθεσης- στρες, η προδιάθεση για μια διαταραχή αυξάνει τον κίνδυνο για την εμφάνιση της διαταραχής, αλλά δε σημαίνει ότι η διαταραχή όντως θα εμφανιστεί. Το στρες, δηλαδή που αφορά κάποιο βλαβερό ή δυσάρεστο περιβαλλοντικό ερέθισμα πυροδοτεί την ψυχοπαθολογία. Στρεσογόνοι παράγοντες που μπορεί να πυροδοτήσουν την ψυχοπαθολογία είναι και ψυχολογικοί παράγοντες, όπως τραυματικά γεγονότα ή καθημερινά συμβάντα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι για την εμφάνιση μιας διαταραχής απαιτείται τόσο η προδιάθεση όσο και το στρες. Μερικά άτομα έχουν κληρονομήσει κάποια προδιάθεση που τους θέτει σε υψηλό κίνδυνο να εμφανίσουν σχιζοφρένεια. Αν υπάρξουν στρεσογόνοι παράγοντες τα άτομα αυτά έχουν αυξημένες πιθανότητες για εκδήλωση σχιζοφρένειας, ενώ άλλα άτομα, που έχουν χαμηλό γενετικό κίνδυνο είναι απίθανο να εμφανίσουν σχιζοφρένεια, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες της ζωής τους.

Επίσης, η ψυχοπαθολογία δεν οφείλεται σε έναν μεμονωμένο παράγοντα. Πρόκειται για μια αμοιβαία σχέση ανάμεσα στα γονίδια και στο περιβάλλον, αν και μπορεί να παίζει πιο σημαντικό ρόλο η κληρονομικότητα ή το περιβάλλον. Στους παράγοντες μπορεί να περιλαμβάνονται η κληρονομική προδιάθεση για άλλα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, οι εμπειρίες της παιδικής ηλικίας που διαμορφώνουν την προσωπικότητα, η ανάπτυξη  συμπεριφορικών ικανοτήτων, οι στρατηγικές αντιμετώπισης, οι στρεσογόνοι παράγοντες στην ενήλικη ζωή, οι επιδράσεις του πολιτισμικού πλαισίου και άλλοι παράγοντες.

 

β)

ΒΙΒΛΙΟ: Προσωπικότητα (Schultz & Schultz), σελ. 163.

 

Ποια είναι τα τέσσερα βασικά στυλ ζωής σύμφωνα με τον Adler; (σελ. 163+164)

Ο Adler μίλησε για πολλά καθολικά και οικουμενικά προβλήματα, τα οποία κατέταξε σε τρείς κατηγορίες: προβλήματα που αφορούν τη συμπεριφορά μας απέναντι στους άλλους, προβλήματα σχετικά με την εργασία και προβλήματα αγάπης. Πρότεινε επίσης τέσσερα βασικά στυλ ζωής για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων: τον κυριαρχικό τύπο, τον δεκτικό τύπο, τον αποφευκτικό τύπο και τον κοινωνικά χρήσιμο τύπο.

Ο κυριαρχικός τύπος εκδηλώνει μία κυριαρχική ή εξουσιαστική στάση που συνοδεύεται από περιορισμένη κοινωνική επίγνωση. Ένα τέτοιο άτομο συμπεριφέρεται στους άλλους χωρίς σεβασμό. Η πιο ακραία μορφή αυτού του τύπου επιτίθεται στους άλλους και εξελίσσεται σε σαδιστή, παραβατικό ή κοινωνιοπαθή. Οι λιγότερο τοξικοί και επιθετικοί καταλήγουν αλκοολικοί, ναρκομανείς ή αυτόχειρες. Πιστεύουν ότι πληγώνουν τους άλλους με το να επιτίθενται στον εαυτό τους.

Ο δεκτικός τύπος (για τον Adler είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος) αναμένει να λάβει ικανοποίηση από τους άλλους, με αποτέλεσμα να εξαρτάται από αυτούς.

Ο αποφευκτικός τύπος δεν κάνει καμία προσπάθεια να αντιμετωπίζει τα προβλήματα της ζωής. Αποφεύγοντας τις δυσκολίες, αποφεύγει και την πιθανότητα να αποτύχει.

Αυτοί οι τρείς τύποι δεν είναι προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της καθημερινής ζωής. Δεν είναι σε θέση να συνεργαστούν με τους άλλους ενώ η αναμέτρηση και η σύγκρουση μεταξύ του στυλ ζωής τους και το πραγματικού κόσμου, οδηγεί σε παθολογική συμπεριφορά, η οποία εκδηλώνεται με τη μορφή νευρώσεων και ψυχώσεων. Οι παραπάνω τύποι υστερούν σε αυτό που ο Adler αποκαλούσε κοινωνικό ενδιαφέρον.

Σε αντίθεση με αυτούς, ο κοινωνικά χρήσιμος τύπος συνεργάζεται με τους άλλους ενεργεί και λειτουργεί ανταποκρινόμενος στις ανάγκες τους. Τέτοια άτομα αντιμετωπίζουν τα προβλήματα μέσα σε ένα καλά ανεπτυγμένο πλαίσιο κοινωνικού ενδιαφέροντος.

 

 

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

 

Να περιγράψετε σε μια σύντομη παράγραφο σε τι αναφέρεται η αξιοπιστία μεταξύ βαθμολογητών.

 

Μεθοδολογία έρευνας και στατιστική, Σταλίκας, 2^ο κεφάλαιο (σελ. 74)

Ορισμένα εργαλεία μέτρησης, όπως κλινικά/ ψυχομετρικά εργαλεία, απαιτούν εμπειρογνωμοσύνη για τη χρήση τους. Η αξιοπιστία ενός τέτοιου εργαλείου εξαρτάται από τον βαθμό στον οποίο οι μετρήσεις του ίδιου φαινομένου από διάφορους κριτές ή βαθμολογητές θα έχουν συγκρίσιμα αποτελέσματα. Στατιστικά, αυτό το είδος της αξιοπιστίας συνήθως καθορίζεται από τη συσχέτιση μεταξύ των κριτών. Συνήθως, ο συντελεστής συσχέτισης πρέπει να είναι υψηλός, δηλαδή το r του Pearson πάνω από 0,80, για να υπάρχει καλή αξιοπιστία του μεταξύ βαθμολογητών.

 

Αξιόπιστο ερωτηματολόγιο:

Παράγει την ίδια βαθμολογία για κάθε συμμετέχοντα σε κάθε επανέλεγχο, εφόσον αυτός δεν έχει αλλάξει.  Αξιοπιστία στον χρόνο: αξιοπιστία ελέγχου- επανελέγχου. Παρουσιάζει συνέπεια με τον εαυτό του, εσωτερική συνέπεια.

Μεταξύ βαθμολογητών:

Τουλάχιστον δύο διαφορετικοί βαθμολογητές για το ίδιο ποιοτικό τεστ. Βαθμό στον οποίο οι μετρήσεις του ίδιου φαινομένου από διάφορους κριτές έχουν συγκρίσιμα αποτελέσματα.

 

ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΗ:

Οι απαντήσεις είναι ενδεικτικές με βάση τα σχετικά σημεία των βιβλίων της ύλης και όχι το τι ακριβώς θα έγραφε ο κάθε υποψήφιος κατά τη διάρκεια των εξετάσεων.